Fototerapi, ışığın tıbbi amaçlarla kullanılması anlamına gelen bir tedavi yöntemidir. Genellikle cilt hastalıklarının tedavisinde, özellikle fototerapi kabul edilen ultraviyole (UV) ışığı kullanılır. Fototerapinin farklı türleri bulunmaktadır, ancak en yaygın olarak kullanılanlar UVB fototerapisi ve PUVA (psoralen artı ultraviyole A) fototerapisidir.
UVB fototerapisi, cilt hastalıklarının tedavisinde sıklıkla kullanılan bir yöntemdir. Bu tedavi yönteminde, özellikle psoriazis, sedef hastalığı, vitiligo gibi cilt hastalıklarının tedavisinde etkilidir. UVB ışığı, inflamasyonu azaltarak cilt hücrelerinin büyümesini kontrol etmeye yardımcı olur.
PUVA fototerapisi ise bir psoralen adı verilen bir ilacın kullanıldığı bir tedavi yöntemidir. Psoralen, ciltteki hücrelerin UV ışığına daha duyarlı hale gelmesini sağlar. Bu yöntemde, cilt önceden psoralen ile tedavi edildikten sonra UVA ışığına maruz bırakılır. PUVA fototerapisi, vitiligo, egzama ve bazı cilt lenfoması gibi hastalıkların tedavisinde etkilidir.
Fototerapi Nedir?
Yenidoğan fototerapi, yenidoğan bebeklerde yaygın olarak kullanılan bir tedavi yöntemidir. Yenidoğan bebeklerde, hiperbilirubinemi adı verilen bir durum ortaya çıkabilir. Hiperbilirubinemi, kanda yüksek seviyelerde bilirubin adı verilen bir maddenin birikmesiyle karakterizedir. Bu durum, bebeklerde sarılığa yol açabilir.
Yenidoğan bebeklerde sarılık, genellikle karaciğerin bilirubini işleme yeteneğinin gelişmemesi veya doğumdan sonra hızlı bir şekilde artan kırmızı kan hücrelerinin parçalanması sonucu ortaya çıkar. Sarılık genellikle zararsızdır, ancak bilirubin seviyeleri yüksekse ve uygun şekilde tedavi edilmezse, potansiyel olarak zararlı olabilir.
Yenidoğan fototerapi, sarılık tedavisinde kullanılan bir yöntemdir. Bu tedavi yöntemi, yenidoğan bebeğin cildine özel bir ışık kaynağı olan fototerapi lambalarıyla ışık uygulamasını içerir. Bu lambalar genellikle mavi veya mavi-yeşil renkteki ışığı yayarak çalışır.
Fototerapi, yenidoğan bebeklerde bilirubin maddesinin ışığa maruz kaldığında daha kolay parçalanmasını sağlar. Işık, bilirubin moleküllerinin kimyasal yapısını değiştirir ve böylece vücut tarafından daha kolay atılmasını sağlar. Bu süreçte, bebek genellikle özel bir yatağa yerleştirilir ve vücudunun çıplak bölgeleri (genellikle gövde, karın ve sırt) fototerapi ışığına maruz kalır.
Fototerapi Sınırı
Fototerapi sınırı, bir fototerapi tedavisinin uygulanabileceği en yüksek bilirubin seviyesini ifade eder. Bu sınır, bebeğin sarılık seviyesine, yaşına, genel sağlık durumuna ve diğer faktörlere bağlı olarak belirlenir.
Fototerapi sınırı, genellikle bir laboratuvar testi olan serum bilirubin seviyesi üzerinden belirlenir. Bu seviye, bebeğin kanındaki bilirubin miktarını ölçmek için yapılır. Belirli bir sınır değeri, tedaviye başlamak veya durdurmak için kullanılır.
Fototerapi sınırı, her ülkede veya sağlık kuruluşunda farklı olabilir. Bu nedenle, doktorlar ve sağlık uzmanları, yerel kılavuzlara veya standartlara göre tedavi kararlarını verirler. Genellikle, fototerapi sınırı bilirubin seviyeleri mg/dL (miligram/desilitre) veya µmol/L (mikromol/litre) birimleriyle ifade edilir.
Bazı faktörler, fototerapi sınırını etkileyebilir. Bunlar arasında bebeğin doğum ağırlığı, erken doğum durumu, varsa diğer sağlık sorunları ve ailede bilirubin metabolizmasıyla ilgili genetik bozuklukların varlığı yer alır. Bu faktörler, fototerapi sınırının düşmesine veya yükselmesine neden olabilir.
Fototerapi Tedavisi Nasıl Yapılır?
Fototerapi tedavisi, bilirubin seviyelerini düşürmek ve sarılığı hafifletmek için özel bir ışık kaynağı olan bir cihaz kullanılarak uygulanan bir tedavi yöntemidir. İşte fototerapi tedavisinin genel olarak nasıl yapıldığına dair bilgiler:
- Bebek cihaza yerleştirilir: Bebek, genellikle bir inkübatör veya özel bir yatak üzerine yerleştirilir. Bu, bebek için uygun bir ortam sağlamak ve tedaviyi etkin bir şekilde uygulamak için kullanılır.
- Özel ışık kaynağı kullanılır: Fototerapi cihazı, mavi veya beyaz ışık yayarak bilirubin pigmentini etkiler. Bu ışık, bebeğin cildine nüfuz eder ve bilirubin moleküllerini parçalar, böylece daha kolay atılmalarını sağlar.
- Gözler korunur: Bebeğin gözleri, cihazdan yayılan ışığın etkisinden korunmak için özel gözlükler veya göz kapatıcılar ile kapatılabilir. Bu, gözlerin ışığa maruz kalmasını azaltır ve gözlerin hassas dokusunu korur.
- Tedavi süresi ve sıklığı belirlenir: Fototerapi tedavisinin süresi ve sıklığı, bebeğin bilirubin seviyelerine, tedaviye yanıtına ve genel sağlık durumuna bağlı olarak belirlenir. Tedavi genellikle birkaç gün veya hafta sürebilir.
- Bebek düzenli olarak izlenir: Fototerapi sırasında bebek, yakından izlenir. Bilirubin seviyeleri, cildin rengi ve diğer belirtiler düzenli olarak kontrol edilir. Bu izleme, tedavinin etkinliğini değerlendirmek ve gerektiğinde tedavi planını ayarlamak için önemlidir.
Fototerapi tedavisi genellikle hastanede veya doğum kliniklerinde uygulanır. Tedavi süreci, bebeklerin genellikle annelerinin yanında kalmasına izin veren özel düzenlemelerle birlikte yapılır.
Fototerapi tedavisi, genellikle sarılığı hafifletmek için etkili bir yöntemdir. Ancak, tedavinin herhangi bir olası yan etkisi veya komplikasyonu olabileceğinden, bebeğin durumu yakından takip edilir ve gerekirse diğer tedavi seçenekleri değerlendirilir. Bu nedenle, fototerapi tedavisi bir uzman doktor veya sağlık ekibi tarafından yönetilir.
Yenidoğan Fototerapi Yan Etkileri Nelerdir?
Yenidoğan fototerapi tedavisinin genellikle güvenli ve etkili olduğu kabul edilir, ancak bazı yan etkileri olabilir. İşte yaygın olarak görülebilen yan etkiler:
Cilt problemleri: Fototerapi cihazından yayılan ışık, bebeğin cildini kurutabilir ve tahrişe neden olabilir. Ciltte kızarıklık, kabarcıklar veya soyulma gibi reaksiyonlar ortaya çıkabilir.
Sıvı kaybı: Fototerapi, bebeklerin vücut sıvılarını daha hızlı kaybetmelerine neden olabilir. Bu da bebekte dehidrasyon riskini artırabilir. Bu nedenle, bebeklerin sıvı alımı ve vücut ağırlığı düzenli olarak izlenir ve gerektiğinde sıvı takviyesi yapılır.
Isınma sorunları: Fototerapi cihazları ısı üretebilir ve bebeklerin vücut sıcaklığını artırabilir. Bu nedenle, bebeğin vücut sıcaklığı düzenli olarak kontrol edilir ve gerekirse soğutma önlemleri alınır.
Göz problemleri: Fototerapi sırasında bebeklerin gözleri, cihazdan yayılan ışığın etkilerinden korunur. Ancak bazen gözlerde tahriş veya kızarıklık gelişebilir. Bu nedenle, bebekler genellikle özel gözlükler veya göz kapatıcılar kullanarak gözleri korunur.
Dışkı değişiklikleri: Fototerapi, bebeklerde dışkı renginde değişikliklere neden olabilir. Dışkı daha soluk veya yeşilimsi renkte olabilir.
Yenidoğan fototerapi tedavisinin yan etkileri genellikle hafif ve geçicidir. Bununla birlikte, bebeğinizin durumunu yakından takip etmek ve herhangi bir olumsuz reaksiyonu hemen sağlık uzmanınıza bildirmek önemlidir. Sağlık ekibi, tedavinin risklerini değerlendirecek ve gerekirse uygun önlemleri alacaktır.
Fototerapi Ücretleri
Fototerapi ücretleri, birçok faktöre bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Bu faktörler arasında tedaviyi uygulayan sağlık kuruluşu, tedavinin süresi ve sıklığı, tedaviye ihtiyaç duyan hastanın durumu ve bulunduğu coğrafi konum yer almaktadır.
Fototerapi genellikle hastanın ihtiyaçlarına ve tedavi sürecine göre farklılık gösteren bir tedavi yöntemidir. Hastanın tedaviyi alacağı sağlık kuruluşu, örneğin bir hastane veya klinik, kendi fiyatlandırma politikalarına sahip olacaktır. Bunun yanı sıra, tedavi süresi ve sıklığı da maliyeti etkileyen faktörler arasındadır. Bazı durumlarda, tedavi süresi uzun olabilir ve bu da maliyeti artırabilir. Fototerapi fiyatları ortalama 1000 ile 2000 lira arasında değişiyor. Bu rakam günlük fiyattır.
Ancak unutmayın ki yenidoğan bebeklerde ilk 28 gün ortaya çıkabilecek tüm masraflar SGK tarafından karşılanır. Hastanenizle bu durumu konuşarak bu rakamları ödemekten de kurtulabilirsiniz.
Sarılık Işık Tedavisi Kaç Gün Sürer?
Sarılık ışık tedavisi süresi, bebeğin sarılık düzeyine, genel sağlık durumuna ve tedaviye verilen yanıta bağlı olarak değişebilir. Genellikle, yenidoğan bebekler için sarılık ışık tedavisi 1 ila 2 gün sürebilir. Ancak, bazı durumlarda tedavi süresi daha uzun olabilir.
Tedavi süresi, bebeğin bilirubin seviyelerinin düşmesi ve sarılığın iyileşmesi üzerindeki etkilere bağlıdır. Tedaviye yanıt hızlı ise, sarılık düzeyleri hızla azalabilir ve tedavi süresi daha kısa olabilir. Ancak, bazı durumlarda sarılık daha uzun sürebilir ve tedavi süresi daha fazla gün gerektirebilir.
Sarılık ışık tedavisi sırasında bebeğin bilirubin seviyeleri düzenli olarak takip edilir ve tedaviye verilen yanıt değerlendirilir. Eğer bilirubin seviyeleri istenen düzeye ulaşmazsa veya sarılık şiddetlenirse, tedavi süresi uzatılabilir veya başka tedavi yöntemleri uygulanabilir.
Sarılık ışık tedavisi süresi, bebeğin durumuna bağlı olarak değişkenlik göstereceğinden, doktorunuz tedavinin süresi hakkında size daha kesin bilgi verecektir. Bebeğinizin sağlık durumu ve tedaviye verdiği yanıt, tedavi süresini belirleyen önemli faktörlerdir.
Yenidoğan Topuk Kanı Nasıl Alınır?
Fototerapi Hangi Durumlarda Yapılır?
Fototerapi, çeşitli durumlar ve hastalıklar için kullanılan bir tedavi yöntemidir. İşte fototerapinin yaygın olarak uygulandığı durumlar:
- Yenidoğan Sarılığı: Yenidoğan bebeklerde bilirubin adı verilen bir madde birikerek sarılığa neden olabilir. Fototerapi, bebeğin cildine özel mavi ışık uygulayarak bilirubin seviyelerini azaltmaya yardımcı olur.
- Hiperbilirubinemi: Bilirubin seviyeleri normalden yüksek olan çocuklarda fototerapi kullanılabilir. Bu durumda da mavi ışık, bilirubin moleküllerini parçalayarak vücuttan atılmasını sağlar.
- Egzema: Bazı cilt sorunları, özellikle atopik dermatit veya egzama, fototerapi ile tedavi edilebilir. Ultraviyole (UV) ışık, ciltteki inflamasyonu azaltarak ve cilt hücrelerinin büyümesini kontrol ederek semptomları hafifletebilir.
- Psoriasis: Psoriasis, deri hücrelerinin hızlı bir şekilde üretilerek biriktiği bir deri hastalığıdır. Fototerapi, UV ışığı kullanarak bu hücrelerin büyümesini kontrol etmeye yardımcı olabilir ve psoriasis semptomlarını azaltabilir.
- Vitiligo: Vitiligo, ciltte beyaz lekelerin oluştuğu bir hastalıktır. Fototerapi, ciltteki pigment üretimini artırarak ve beyaz lekeleri azaltarak vitiligo tedavisinde kullanılabilir.
Fototerapinin kullanıldığı diğer durumlar arasında sedef hastalığı, ayak mantarı, sirkadiyen ritm bozuklukları ve bazı kanser türlerinin tedavisi de yer alabilir. Ancak, her durum için fototerapinin uygunluğu ve kullanımı, doktorunuz tarafından belirlenmelidir. Tedavinin türü, süresi ve yoğunluğu, hastalığın özelliklerine göre değişebilir.
Fototerapi Sonrası Yapılması Gerekenler
Fototerapi sonrasında, bazı önlemler almak ve önerileri takip etmek önemlidir. İşte fototerapi sonrası yapılması gerekenler:
Göz Koruması: Fototerapide kullanılan özel ışıklar, gözlere zarar verebilir. Bu nedenle, tedavi sırasında ve sonrasında bebekler veya hastalar gözlerini koruyacak özel gözlükler takmalıdır. Gözlüklerin düzgün bir şekilde takıldığından ve tedavi süresince kullanıldığından emin olunmalıdır.
Cilt Bakımı: Fototerapi cilt üzerinde etkili olabilir, bu nedenle cilt bakımına özen göstermek önemlidir. Tedavi sonrası, cildi nemlendirmek için nemlendirici kullanabilirsiniz. Ciltte tahriş veya kızarıklık varsa, doktorunuzun önerdiği bir merhem veya krem kullanabilirsiniz.
Takip Kontrolleri: Fototerapi sonrası düzenli takip kontrolleri yapılmalıdır. Doktorunuz, tedavinin etkisini ve gelişmeleri izlemek için belirli aralıklarla sizinle görüşmek isteyebilir. Bu kontrolleri düzenli olarak takip etmek ve doktorunuzla iletişim halinde olmak önemlidir.
Güneşten Korunma: Fototerapinin cilt üzerindeki etkilerini artırabilir, bu nedenle tedavi sonrası güneşten korunmaya dikkat etmek önemlidir. Güneşe çıkarken, koruyucu kıyafetler giyip, geniş spektrumlu güneş koruyucu ürünler kullanmalısınız. Ayrıca, güneşin en yoğun olduğu saatlerde (öğle saatleri) güneşe maruz kalmaktan kaçınmak da önemlidir.
Yan Etkileri Bildirme: Fototerapi sonrasında herhangi bir yan etki veya olumsuz reaksiyon fark ederseniz, bunu derhal doktorunuza bildirmeniz önemlidir. Özellikle ciltte şiddetli kızarıklık, yanma, kabarcıklar veya aşırı tahriş gibi belirtiler varsa, doktorunuzla iletişime geçmelisiniz.
